Loopt jouw kind vast in het onderwijs? Sommige kinderen krijgen een ‘etiket’ zoals ADHD, ASS, dyslexie en kunnen erg opvallen.
Als je geluk hebt, ziet een leerkracht dat een kind hoogsensitief is. Helaas zijn er ook hoogsensitieve kinderen waarbij het helemaal niet opvalt dat zij hoogsensitief zijn.
Dit komt omdat hoogsensitieve kinderen heel goed aanvoelen wat de omgeving van hen verwacht en dat menig hoogsensitieve kind zich perfect weet aan te passen aan de verwachtingen van hun omgeving. Niet ieder hoogsensitief kind reageert op die manier. Er kan ook strijd ontstaan. Bijvoorbeeld als een hoogsensitieve kind aanvoelt dat de juf wilt dat hij/zij een oefening doet waar hij/zij geen zin in heeft of iets vraagt wat tegen het gevoel in gaat.
Hoe zorg je er nou voor dat je kind wél een fijne schooltijd heeft? Deze blog helpt je!
Inhoudsopgave:
Het herkennen van hoogsensitieve kinderen
Het (h)erkennen van hoogsensitieve kinderen is nog niet zo gemakkelijk. Ik durf te stellen dat meer dan 90% van de docenten kinderen met hoogsensitiviteit niet herkent. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 volwassenen (en dus ook kinderen) hoogsensitief is. Dat betekent in een klas van 30 kinderen dat gemiddeld 6 kinderen hoogsensitief zijn. Ik heb op diverse scholen gewerkt als docent en ook als coach. Als ik op school aan docenten vroeg welke kinderen hoogsensitief waren, dan waren er van de 250 kinderen misschien 3 of 4 kinderen hoogsensitief. Ik kwam erachter dat dit aantal meestal tot stand kwam omdat ouders hiermee aankwamen…
Er is op school dus nog veel onbekendheid over dit onderwerp en hoe je hoogsensitiviteit herkent. Als een docent alle hoogsensitieve kinderen kan aanwijzen in hun klas dan vind ik dat heel erg knap. De ervaring is dat de gemiddelde docent 1 of 2 hoogsensitieve kinderen kan aanwijzen. Dit zijn met name kinderen die er écht uitspringen qua HSP.
Waar kunnen hoogsensitieve kinderen last van hebben?
Prikkels komen bij hoogsensitieve kinderen extra binnen, denk maar aan:
- geluid
- licht
- aanraking
- emoties
- informatie
Op school is het meestal erg druk. De oase van rust is om te leren, te reflecteren en tot jezelf te komen is er te weinig of niet. Overal zijn dus continu prikkels en het is ook lastig om even geen prikkels binnen te krijgen. Mochten kinderen daar al even de tijd voor nemen, dan wordt er soms gedacht dat er wat mis is. Dat is jammer, want het is heel belangrijk voor kinderen om de tijd te krijgen dingen te verwerken en dat gaat het beste in momenten van stilte, meditatie of dagdromen.
Dit is echter de buitenkant van de kinderen die we waarnemen. Er zit ook nog een hele binnenwereld achter. Deze binnenwereld is nauwelijks bekend…
7 problemen in het onderwijs:
Er zijn in het huidige onderwijs 7 problemen:
- Op school leer je in hokjes denken
- Het onderwijs overvraagt kinderen
- Scholen hebben veel regels die in de weg zitten
- Oordelen
- Er ligt veel druk op kinderen
- Hoogsensitieve jongens worden over het hoofd gezien
- Hoogsensitief wordt niet als kwaliteit zien
Ik zal deze 7 problemen hieronder toelichten.
1. Op school leer je in hokjes te denken
Voor zowel hoogsensitieve kinderen als kinderen die minder sensitief zijn is het onderwijs systeem van nu totaal achterhaald.
Als je op school komt leer je in ‘hokjes’ te denken. Je leert af dat je oneindig bewustzijn bent en je leert in losse elementen te denken. Dat geldt ook voor creativiteit, dat voorkomt uit het veld van oneindig veel mogelijkheden. Je leert op school teveel in kaders te denken en daarmee wordt op school je creativiteit afgeleerd in plaats van vergroot. Ken Robinson hield hier een inspirerende Ted Talk over:
Ik blijf het bijzonder vinden dat na het verschijnen van verschillende studies die oproepen tot een verandering in het onderwijs de echte veranderingen uit blijven.
2. Het onderwijs overvraagt kinderen…
Kinderen moeten al heel vroeg kunnen samenwerken, terwijl ze daar eigenlijk nog niet aan toe zijn.
Meisjes hebben een andere sociale ontwikkeling dan jongens. Er is te weinig ruimte voor het eigen tempo en leerlijn van de sociale ontwikkeling van het kind. Het kind moet zichzelf mee ontwikkelen met het gemiddelde.
De problemen die hieronder andere door ontstaan in de klas worden door hoogsensitieve kinderen waargenomen. De hoogsensitieve kinderen die van nature de kwaliteit hebben om harmonie te creëren, zijn hier dan het meeste de dupe van. Zeker als ze deze kwaliteit nog niet beheersen. Daardoor is er veel onrust voor deze kinderen.
3. Scholen hebben veel regels die in de weg zitten om jezelf te zijn
Stel je voor dat je als volwassene wilt gaan samenwerken met iemand, maar je intuïtie zegt dat dit niet verstandig is. Je besluit niet te luisteren naar je intuïtie en het toch te doen. Uiteindelijk loopt het helemaal fout en baalde je dat je niet naar je gevoel had geluisterd.
In de klas heb je geen keuze. Je moet dingen doen als kind, die soms helemaal tegen je gevoel in gaan. Je kunt je voorstellen dat dit geen gezonde situatie is. Er is te weinig vrijheid om als kind je intuïtie te volgen. Als je voelt dat je beter even niet kunt samenwerken, dan zul je je namelijk moeten aanpassen aan de regels van school, met het argument dat je later ook zult moeten kunnen samenwerken met anderen. Hierdoor leren kinderen af om op hun intuïtie te vertrouwen.
Dit vraagt onderscheidingsvermogen van de docent. Kan de docent het verschil zien tussen de intuïtie van het kind of de stress die het kind krijgt van samenwerken. In het eerste geval is de intuïtie volgen belangrijk. In het tweede geval moet er eerst de ruimte zijn om dit op te lossen zodat het zelfvertrouwen van het kind kan groeien.
4. Oordelen in het onderwijs
Een oordeel over een ander is een oordeel over jezelf. Zolang in het onderwijs nog vanuit beperkende kaders wordt gekeken en geoordeeld, zul je kinderen nooit volledig tot bloei kunnen laten komen. Ik zie deze manier van denken zelfs terug in meditatieworkshops die ik geef. Het kan bijvoorbeeld tijdens zo’n workshop best zijn dat een aantal mensen op een andere plek ‘moeten’ zitten om de energie beter te laten stromen of omdat het kloppender is voor iemand. Ik zeg dan altijd ‘doe wat je intuïtief voelt en heb er geen oordeel over waarom dat is’. Dat is soms nog best lastig.
Bij een workshop met docenten waar ik samen met een collega een oefening deed om deze oordelen bewust te maken zag je dat dit enorm geconditioneerd is. Het onderwijs zit vol met oordelen en veel mensen zijn zich hier niet (voldoende) bewust van. Het bewustzijn die ik bij hoogsensitieve kinderen waarneem is juist het niet-oordelen.
Ik zie bijvoorbeeld bij iemand van nature hele mooie uitnodigende energie, onvoorwaardelijke liefde of helende energie.
Het oordelen zorgt er voor dat de verbinding met jezelf blokkeert. Met een oordeel over een ander ‘schiet’ je een projectie van jezelf je eigen energiesysteem in en blokkeer je dus in feite jezelf. Er zijn in het onderwijs veel oordelen over het beheersen van de lesstof en je gedrag. Denk maar aan de volgende uitspraken, gedachten of handelingen van een een docent:
- ”Wie heeft dit antwoord goed?”
- ”Dat is toch onaardig wat je doet!”
- Het voorlezen van cijfers
- ”Ik vind dat Klaasje zich niet zo moet aanstellen en gewoon mee kan doen.”
- ”Ik begrijp echt niet waarom Klaasje dat doet.”
- ”Marietje stelt zich altijd een beetje aan.”
Docenten missen vaak een stukje mindfullnes. Als je een docent een vraag stelt over een kind dan heeft de docent daar meestal een heel beeld van. Elk beeld/verhaal van een kind is een projectie naar het kind en in het eigen energiesysteem. Hoogsensitieve kinderen kunnen hier last van hebben als ze niet goed in hun energie zitten en zich daardoor gaan gedragen naar de verwachtingen en het beeld van de docent. De kunst is om als docent geen beeld van een kind te hebben op de wijze waarop het nu is, maar een kind te zien als oneindig potentieel en de kaders van het kind weg te halen.
5. Er ligt veel druk op kinderen
Scholen staan ook erg onder druk. Ze staan onder het strenge toezicht van de inspectie en scholen willen graag de normen halen. De docenten worden op hun resultaten afgerekend en staan op die manier ook onder hoge druk. Dat kinderen hier uiteindelijk de dupe zijn lijkt nog niet iedereen door te hebben. Het zijn namelijk de kinderen die uiteindelijk moeten presteren om de resultaten te halen. Er ligt dus ontzettend veel druk op de kinderen. Er zijn al veel onderzoeken geweest over stress bij kinderen. Er wordt gezegd dat kinderen deze stress nog helemaal niet kunnen verwerken, omdat hun hersenen nog niet voldoende zijn ontwikkeld. Ik wil zelf nog een stapje verder gaan: een mens is er niet voor gemaakt om een heel jaar lang onder stress te staan!
Onderstaande video geeft het probleem goed weer.
Druk op docenten
Hoogsensitieve docenten hebben meer last van deze werkdruk dan minder sensitieve docenten. Ik zeg wel eens gekscherend: ‘hoogsensitieve docenten zijn de kanarie in de kolenmijn’. Als hoogsensitieve docenten gaan aangeven dat dingen niet meer kloppen en anders moeten dan zijn dit de eerst signalen dat het anders moet. Dat het tijd is voor verandering.
Helaas zie ik momenteel veel van deze docenten afhaken in het onderwijs. Als hoogsensitieve docenten optimaal kun kwaliteiten kunnen benutten in het onderwijs dan zijn het hele waardevolle docenten. Ze voelen precies aan wat kinderen nodig hebben, zien conflicten al ruim van te voren aankomen en kunnen kinderen verder helpen in hun ontwikkeling.
Momenteel is er erg veel aandacht voor de ratio en niet voor het gevoel. Hierdoor wordt het gevoel niet ontwikkeld, terwijl dat vaak een grote kracht is van hoogsensitieve kinderen.
6. Hoogsensitieve jongens worden over het hoofd gezien
Jongens hebben meestal meer energie dan meisjes. Hun ontwikkeling verloopt anders. En juist hierdoor worden hoogsensitieve jongens in de klas vaak over het hoofd gezien of niet begrepen. Doordat jongens van nature meer energie hebben lijken ze soms juist niet gevoelig terwijl het tegendeel waar is. Als ze in balans zijn dan kunnen ze bijvoorbeeld zeer empatisch en zorgzaam zijn. Niet in balans kunnen ze van allerlei soorten gedrag laten zien zoals druk, afgeleid zijn en hun zin willen doordrammen.
Hoogsensitieve meisjes worden over het algemeen sneller herkent dan Hoogsensitieve jongens. Toch worden de rustige of onzekere meisjes vaak over het hoofd gezien.
Uiteindelijk is het natuurlijk fijn als hoogsensitiviteit (h)erkent wordt in het onderwijs, maar daarmee ben je nog niet zover dat een hoogsensitief kind optimaal kan functioneren.
7. Hoogsensitiviteit wordt niet als kwaliteit zien
Als er aandacht is voor hoogsensitiviteit op school dan is het handelen van de docent vaak gebaseerd op dat het kind geen last heeft van zijn/haar hoogsensitiviteit. Terwijl het ook anders kan. Het is juist de wisselwerking tussen docent en leerling die een kind helpt om zich optimaal te ontwikkelen. Een docent leert vragen stellen zonder oordeel en het kind leert zijn hoogsensitiviteit beter kennen en zelf de verantwoordelijkheid nemen om keuzes te maken. Hierdoor zet school al een enorme stap om te helpen hoogsensitiviteit te leren beheersen en help je mee aan het ontwikkelen van de kwaliteit hoogsensitiviteit zelf als je er niet zoveel kennis van hebt.
Hoe kun je een hoogsensitief kind helpen op school?
Pas deze 5 tips toe:
- Zorg voor een school die openstaat voor kennis
- Kies een fijne docent
- Kies voor een school met een ondersteunende visie
- Zorg ervoor dat het kind zijn hoogsensitieve kwaliteiten kan ontplooien
- Leef jouw eigen missie
Ik zal de tips verder toelichten:
Tip 1. Zorg voor een school die openstaat voor kennis
Om hoogsensitievve kinderen beter in beeld te laten komen in het onderwijs is dus veel meer kennis nodig bij de docenten. En dan niet ouderwets alleen het ‘Hoe herken ik een HSP?’, maar ook: ‘Hoe help ik als docent kinderen ontdekken hoe sensitief ze zijn?’, want ik ben van mening dat kinderen (en volwassenen) dit zelf moeten ontdekken. Zorg voor een school die zelf ook leergierig is en openstaat voor kennis op dit vlak!
Tip 2. Zorg voor een fijne docent
De ‘nieuwe onderwijzer’/’de onderwijzer van de toekomst’ is vooral een goede coach die het kind helpt om het optimale uit zichzelf te halen. Voor een hoogsensitief kind is de energie van een docent enorm belangrijk. Deze kan het kind ondermijnen of juist ondersteunen.
Hoogsensitieve kinderen vinden vaak een docent fijn die:
- In zijn kracht voor de groep staat
- Een open hart heeft
- Zijn problemen in zijn leven en ‘harnas’ van geleerde beperkende overtuigingen zoveel mogelijk heeft opgeruimd en iedereen heeft vergeven
- Mannelijke en vrouwelijke energie in balans heeft
Het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke docenten is enerzijds de energie waar ze mee voor de klas staan en anderzijds hebben ze vaak andere onderwerpen waar ze in hun leven mee te maken krijgen. Voor een hoogsensitief kind kan dat betekenen dat die het bij de ene docent fantastisch doet en bij een andere docent helemaal niet. Ik denk meer dat dit zit in de ontwikkeling en groei van de docent en niet zo zeer afhankelijk is van of de docent een man of een vrouw is.
Het is belangrijk dat de docent zich ook op persoonlijk vlak ontwikkelt en leeft vanuit zijn/haar wijze hart en daarnaar durft te handelen. Zo kan het zorgen voor de juiste voorwaarden die een kind nodig heeft om te groeien en kunnen enorme stappen worden gezet in het onderwijs. Op deze wijze wordt het karma opgelost dat de planeet/mensheid bij zich draagt en zal de wereld er anders uit gaan zien. We zullen groeien naar eenheid en met elkaar een bewoonbare planeet kunnen creëren door onder andere het onderwijs te veranderen.
De directie heeft daarin één hele belangrijke taak! Zij creëren de voedingsbodem voor docenten en de kinderen. Hier gaat het in meer dan 90% van de gevallen mis. Hoe cliché het ook is. Als je aan gras gaat trekken gaat het niet harder groeien, maar als je een goede voedingsbodem creëert dan komen docenten en kinderen tot bloei.
Helaas zie je in het onderwijs dat er heel weinig aandacht is voor de persoonlijke ontwikkeling van de docent. Ondersteuning op dit vlak door goede coaches zijn er nauwelijks. Tijd voor verandering!
Tip 3. Kies voor een school met een ondersteunende visie
Kies voor nieuw soort onderwijs, bijvoorbeeld waar:
- Kinderen vrijheid krijgen om zelf keuzes te leren maken
- Kinderen gecoacht worden, zodat ze hun persoonlijke problemen kunnen oplossen
- Aandacht wordt besteed aan compassie
- Aandacht wordt besteed aan meditatie
- Wordt geleerd hoe je gemakkelijk kunt leren
- Kinderen leren hoe emoties ontstaan, hoe zij ze herkennen en ermee kunnen omgaan
- Holistisch leren, in plaats vanuit hokjes leren centraal staat. Denk maar aan uitgaan van het idee dat je één bent met elkaar
- Kinderen meer bewegen
- Kinderen leren over gezond eten en dit ook doen op school
- Kinderen meer buiten in de natuur zijn
- Kinderen leren om van zichzelf en elkaar te houden
- Kinderen ruimte voor intuïtie en liefdevolle energie hebben
- Kinderen ruimte hebben voor creativiteit hebben
- Kinderen leren hoe je problemen oplost (met de juiste mindset)
Tip 4. Zorg ervoor dat het kind zijn hoogsensitieve kwaliteiten kan ontplooien
Ik neem waar dat hoogsensitieve kinderen een grote wijsheid met zich mee dragen. Ze kunnen diep van binnen eenheid ervaren. Een voorbeeld: concreet gezien betekent dit dat ze op onbewust niveau ‘weten’ dat als ze plastic in het milieu gooien, dat ze zichzelf daarmee uiteindelijk vervuilen. De wetenschap is er nog niet zo heel lang geleden achter gekomen dat het plastic ook op meer dan 10 km. diepte in de oceaan te vinden is. Dat plastic de hele wereld vervuild heeft. Via de kringloop komt het plastic weer op ons bord.
Uiteraard geldt dit niet alleen voor plastic, maar ook voor landbouwgif en dergelijken. Het milieu is iets dat niet alleen in ons zit, maar ook om ons heen. Het ervaren dat alles met elkaar verbonden is en dat je op deze wijze één bent is voor hoogsensitieve kinderen eigenlijk iets heel gewoons. Dat is één van de redenen dat HSP-kinderen houden van de natuur. Daar kunnen ze deze eenheid gemakkelijk ervaren en voelen ze zich weer verbonden met zichzelf.
Doordat het kind zijn hoogsensitieve kwaliteiten kan ontplooien wordt de wereld daar dus mooier van. Alle reden om het hoogsensitieve kind optimaal te ondersteunen in het onderwijs om dit tot stand te brengen!
Tip 5. Leef je eigen missie
Als ouder ben jij een rolmodel voor je kind. Zorg dat jij zelf lekker in je vel zit en jouw eigen missie leeft! Dit helpt je ook om een optimale school voor je kind te kiezen en je kind te helpen om een fijne schooltijd te hebben.
Geef een reactie